1ο Δημοτικό Σχολείο Κρύας Βρύσης

ΟΛΑ ... ΑΠΟ ΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ!

• 
• 

Λεπτομέρειες

Κατηγορία: Ολοήμερο

Τελευταία Ενημέρωση στις Δευτέρα, 23 Φεβρουαρίου 2015 20:44

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014-15

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΛΟΗΜΕΡΟΥ

"Περιβαλλοντικός περίπατος στην Κρύα Βρύση"

 

     Το πρόγραμμα αυτό ξεκίνησε το φθινόπωρο της φετινής χρονιάς και αφορμή αποτέλεσε η ανάγκη να γνωρίσουν τα παιδιά τα φυτά του τόπου μας. Να γνωρίσουν τόσο τα αγροτικά φυτά που ευδοκιμούν στις αγροτικές καλλιέργειες αλλά και φυτά του λαχανόκηπου που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος για τις διατροφικές ανάγκες του. Η πρώτη κατηγορία έχει άμεση σχέση με τις καθημερινές ασχολίες των κατοίκων που εργάζονται στις αγροτικές καλλιέργειες για βιοποριστικούς σκοπούς, ενώ η δεύτερη έχει την εμφύσηση στον καθημερινό άνθρωπο πρακτικών που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής του. Τα παιδιά ακόμη εκπαιδεύτηκαν στον ορθό τρόπο καλλιέργειας ώστε να μπορούν και τα ίδια να προβαίνουν σε παρεμβάσεις στα δικά τους φυτά ώστε να έχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Κατανόησαν τις ανάγκες των φυτών σε ηλιακό φως και θερμότητα, σε νερό αλλά και εμπλουτισμό του εδάφους σε θρεπτικά συστατικά. 

     Τα φυτά καλλιεργούνται από τον άνθρωπο σε μεγάλες εκτάσεις και συνιστούν αγροτική παραγωγή που στοχεύει σε οικονομικό όφελος για τον αγρότη που είναι ένας επαγγελματίας της κοινωνίας που ασκεί μια εργασία. Η αγροτική παραγωγή τότε αποβλέπει στην ποσοτική μεγιστοποίηση της αφού η αυξημένη ποσότητα σημαίνει περισσότερα κέρδη για τον αγρότη-καλλιεργητή. Έτσι οι μεγάλες ποσότητες της πρωτογενούς παραγωγής θα είναι ικανές να καλύψουν βασικές πρώτες ανάγκες σε αγαθά μεγάλων κομματιών του πληθυσμού που έτσι καλύπτουν ανάγκες διατροφής, ένδυσης αλλά και ενεργειακές ανάγκες που βασίζονται στην φυτική παραγωγή. 

      Οι ορθές πρακτικές καλλιέργειας των φυτών προσπαθούν να αναδείξουν επιμέρους τομείς στην φροντίδα και ανάπτυξη των φυτών όπως είναι το σκάλισμα του εδάφους, η επιλογή ανθεκτικών σπόρων ή κατάλληλων μοσχευμάτων, ο σωστός χρόνος όσο αναφορά τη λίπανση, την απομάκρυνση των ζιζανίων και των εχθρών από μία καλλιέργεια αλλά και ορθών πρακτικών όσο αναφορά το μάζεμα των καρπών, τη συσκευασία και συντήρησή τους, τη διακίνηση στην αγορά και τον σωστό τρόπο κατανάλωσής τους. Τα παιδιά μέσα από τη βιωματική γνωριμία με τα φυτά του τόπου τους καταφέρνουν να συνειδητοποιήσουν τη χρησιμότητα τους για τη βελτίωση της ζωής του ανθρώπου, να πληροφορηθούν μέσα από τη συζήτηση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά διαφόρων κατηγοριών φυτών που βρίσκουν καθημερινή εφαρμογή στη ζωή μας. 

       Η οικοδόμηση της πυραμίδας της μεσογειακής διατροφής χτίζεται σταδιακά από τα παιδιά μέσα από πληροφόρηση βιβλιογραφική αλλά και βιωματική ώστε να αντιληφθούν εμπεριστατωμένα την διατροφική αξία διαφόρων κατηγοριών τροφίμων όπως των φρούτων, των οσπρίων, των δημητριακών, των λαχανικών ή ακόμα και των ξηρών καρπών. Ο συνδιασμός και η ποικιλία τροφίμων εγγυάται την καλή υγεία και την μακροβιότητα του ανθρώπου. Η τροφή που είναι απαλλαγμένη από χημικές μεθόδους παραγωγής αλλά στηρίζεται σε βιολογικούς τρόπους ανάπτυξης των φυτών αποτελεί στυλοβάτη της καλής υγείας που απομακρύνει των κίνδυνο των ασθενειών. Η επιστροφή σε πατροπαράδοτους τρόπους αγροτικής παραγωγής τουλάχιστον όσο αναφορά φυτά που θα χρησιμοποιηθούν για την καθημερινή διατροφή μας (όπως τα φυτά του λαχανόκηπου) αποτελούν την ποιοτική αναβάθμιση της διατροφής του ανθρώπου. 

       Επιστέγασμα των δραστηριοτήτων γνωριμίας με τα φυτά του τόπου μας είναι ότι η ποιότητα δεν βρίσκεται στη συσσώρευση ποσοτήτων αλλά στη θρεπτική αξία των συστατικών των τροφίμων. Το δίδαγμα που αποκομίζουμε από τη φύση είναι ότι τα αγαθά προσφέρονται στον άνθρωπο δανεικά και πάλι στη φύση  επιστρέφουν. Ποιός ο λόγος να καταστρέψουμε το φυσικό περιβάλλον που θα υποβαθμιστεί έτσι η ζωή μας; Eίμαστε ενοικιαστές της γης και όχι ιδιοκτήτες της. Ο σεβασμός του φυσικού περιβάλλοντος εγγυάται την καλή ποιότητα στη ζωή του ανθρώπου που σήμερα υποβαθμίζεται συνεχώς από τους ρυπογόνους παράγοντες οι οποίοι κατακλύζουν τη ζωή μας.  

 

ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2013-14

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΛΟΗΜΕΡΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ: 

??ΟΤΑΝ Ο ΒΑΝ ΓΚΟΓΚ, Ο ΜΑΤΙΖ, Ο ΣΑΓΚΑΛ, Ο ΠΙΚΑΣΟ ΚΑΙ Ο ΚΑΤΙΝΣΚΙ ΕΠΙΣΚΕΦΤΗΚΑΝ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ.??

       Το πρόγραμμα αυτό εκτυλίχθηκε κατά τα διάρκεια της φετινής διδακτικής χρονιάς στο ολοήμερο όπου κατά μέσο όρο συμμετείχαν 25 παιδιά. Ξεκίνησε από μια πρόταση του σχολικού συμβούλου (που παρείχε στα σχολεία επιλεγμένα έργα των ζωγράφων, μια εισαγωγική προσέγγιση του έργου τους και ορισμένες δραστηριότητες σχετικές με τα έργα τέχνης που κάλυπταν μεγάλο φάσμα των γνωστικών αντικειμένων του δημοτικού σχολείου όσο αναφορά την ανάπτυξη του γραπτού λόγου, την εικαστική δημιουργία, την ερμηνεία της καλλιτεχνικής φυσιογνωμίας των ζωγράφων, την ανάπτυξη της διαλογικής ικανότητας μεταξύ των μαθητών όπου καλούνταν να συμπληρώσουν προφορικά τον πίνακα, να δώσουν τη δική τους εκδοχή στην εξέλιξη της ιστορίας που αποτυπώνει ή να συζητήσουν τα πιθανά αδιέξοδα που θα εντόπιζαν και να προτείνουν λύσεις. Κλήθηκαν ακόμη οι μαθητές να αφουγκραστούν το βαθύτερο μήνυμα που κρύβεται στην εικόνα, να κατανοήσουν την αλληγορική και συμβολική της διάσταση και ότι συχνά μια εικόνα έχει τη δυνατότητα να εκπέμπει ιδέες και νοήματα που συχνά μακροσκελή κείμενα δεν το κατορθώνουν.

   Μια άλλη διάσταση από την επεξεργασία στην τάξη των έργων, ήταν η ταυτοποίηση και η αναγνώριση των συναισθημάτων που αυτά προκαλούσαν στα παιδιά. Έτσι ο φόβος, η χαρά, η μαγεία ή ο τρόμος αποτέλεσαν αναγνωρίσιμα συναισθήματα και στοιχεία συζήτησης στις ομάδες των παιδιών.

     Οι γραμμές, τα μοτίβα, οι χρωματισμένες επιφάνειες, οι κρυμμένες, οι ονειρικές ή παράλογες εικόνες, τα γεωμετρικά σχήματα, η παρατήρηση των προσώπων, η συσχέτιση του τίτλου του έργου με το περιεχόμενο, ο εντοπισμός του κεντρικού θέματος, ο ρόλος των διαστάσεων των αποτυπωμένων μορφών σχετικά με τις πραγματικές, η συγγραφή κειμένων που εμπλέκονται με τον πίνακα από τα παιδιά, δίνοντας έτσι τη δική τους πλοκή στα γεγονότα, αποτέλεσαν αντικείμενα επεξεργασίας στην τάξη.

     Ο παραλληλισμός των πινάκων ακόμη με γεγονότα επίκαιρα που ταλαιπωρούν την ανθρωπότητα όπως ο πόλεμος, ο ρατσισμός, ο εκφοβισμός, η καταπάτηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου που είναι διαχρονικά προβλήματα στην ιστορία και η αποτύπωσή τους είτε γραπτά είτε διαλογικά είτε καλλιτεχνικά από τις ομάδες, υπήρξε μια δράση που προωθήθηκε. Σημαντικό στάδιο αποτέλεσε όταν ζητήθηκε από τα παιδιά να τοποθετήσουν τον εαυτό τους ενώπιον παρόμοιων καταστάσεων, να εκφράσουν τις απόψεις τους, να προτείνουν λύσεις τα ίδια ώστε πανανθρώπινα προβλήματα να μπορούν να ξεπεραστούν.

     Οι έννοιες που προαναφέρθηκαν δουλεύτηκαν στην τάξη μέσα από μια μεγάλη γκάμα δραστηριοτήτων λεκτικών ή μη. Ενδεικτικά αναφέρω κάποιες όπως: ο καταιγισμός ιδεών που αυθόρμητα τα οδήγησε στην καταγραφή και αναγνώριση των αρχικών συναισθημάτων. Η κατασκευή κολάζ ή ζωγραφικών έργων που ενσωματώνουν αισθητικά στοιχεία του ζωγράφου ή ο ίδιος ο πίνακας αποτελεί κίνητρο δημιουργίας. Περιγραφή του έργου και εντοπισμός των χαρακτηριστικών του. Ορισμός και  ανάπτυξη των ιδεών γραπτά ή προφορικά που εκπέμπει ο πίνακας. Η συγγραφή κειμένου με εξέλιξη της υπόθεσης, στιγμιότυπο της οποίας μπορεί να είναι ο πίνακας. Η δραματοποίηση σκηνών από την ιστορία που έγραψαν. Η παραλλαγή ενός ζωγραφικού πίνακα με εναλλακτικά υλικά ή μοτίβα. Για παράδειγμα με αφορμή το ΄΄ σαλιγκάρι ΄΄ του Ματίζ δημιουργούν το ίδιο αντικείμενο με δικά τους υλικά ή προσθαφαίρεση στοιχείων. Η ζωγραφική πέρα από τα καθιερωμένα σχέδια. Για παράδειγμα με αφορμή πίνακες των Φοβιστών (Ματίζ ) τα παιδιά χρησιμοποιούν χρώματα που δεν αντιστοιχούν στα αντικείμενα της πραγματικότητας (π.χ  γαλάζια δέντρα με κόκκινα φύλλα ή έναστρος ουρανός με αστέρια πολύχρωμα.). Συναρμολόγηση ενός πίνακα με κομμάτια από εικόνες που δημιουργούν ένα νόημα (κολάζ). Ζωγραφική με υπερφυσικές σουρεαλιστικές εικόνες (Σαγκάλ), όπου ο μορφές δίνονται σε μεγέθυνση ή σμίκρυνση. Υπερβατική ζωγραφική όπου άψυχα αντικείμενα όπως δέντρα, θάλασσες, βράχοι, βουνά αποκτούν ανθρώπινες ιδιότητες, ακούνε και μιλούν. Στα πλαίσια του θεατρικού παιχνιδιού τα παιδιά αναπαράστησαν το ζωγραφισμένο πίνακα με το δικό τους αυθόρμητο τρόπο όπου άλλοι μιμούνταν τις ανθρώπινες μορφές και άλλοι τα άψυχα αντικείμενα. Κάτι τέτοιο έγινε με την αναπαράσταση της ΄?Γκουέρνικας ?? του Πικάσο.

    Η ηθικοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών ήταν ακόμη ένα αποτέλεσμα του προγράμματος. Η ανάγκη να βρουν λύσεις στα εμπόδια και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο ήρωας της ιστορίας τους, οδήγησε τα ίδια να σκεφτούν σχετικά με τα δυσεπίλυτα προβλήματα της εποχής μας. Το παιδί των έξι εφτά χρόνων προσπαθώντας να διαβάσει τους κώδικες των συμβόλων που απεικονίζονται στους πίνακες αναδημιουργεί, ανακαλύπτει και ξαναφτιάχνει από την αρχή τη δική του πρωτότυπη ιστορία. Αναγκάζεται να ερμηνεύει τις καταστάσεις, να προϊ-δεάζεται για τα μελλοντικά γεγονότα και τις συνέπειες μιάς πράξης, γεγονός που απαιτεί την ενεργητική παρέμβαση της φαντασίας. Κλήθηκαν τα παιδιά να μαντέψουν τν πορεία των γεγονότων της ιστορίας τους χωρίς να είναι τυχαία. Η φαντασία τους δεν έμενε στάσιμη αλλά προκάλεσε την ανάλυση, την σύνθεση και την ταξινόμηση των αποφάσεων τους. Τα παιδιά έπαιζαν ουσιαστικά με τις δυνατότητες της φαντασίας τους περισσότερο από τις περιπέτειες του ήρωα. Αυτό αναγνωρίζουμε στα παιδιά χωρίς να υποτιμούμε την προσπάθειά τους που διακατεχόταν από σοβαρότητα και ζήλο.

     Στη συγγραφή των κειμένων βασικός στόχος που τέθηκε ήταν η ανάπτυξη του κειμενικού είδους της αφήγησης. Αντικείμενο ήταν η εξιστόρηση σε  αλληλουχία (σειρά) γεγονότων που τροποποιούν την αρχική κατάσταση πραγμάτων ή ενεργειών, πράξεων που τελούνται σκόπιμα από τους ήρωες μιας ιστορίας. Έτσι στα κείμενα των παιδιών συναντάμε τις βασικές μορφές της αφήγησης: τη μυθοπλαστική (όπου κυριαρχεί η φαντασία και ο μύθος), την ιστορική (όπου παρουσιάζονται τα γεγονότα του παρελθόντος σε διαδοχική σειρά) και τη ρεαλιστική (όπου γεγονότα του παρόντος και προβληματικές καταστάσεις τοποθετούνται σε πρώτο πλάνο διαπραγμάτευσης).

     Έγινε προσπάθεια ώστε κατά τη συγγραφή της πλοκής των κειμένων να τηρηθούν τα δομικά στοιχεία των αφηγηματικών κειμένων που είναι: το χωροχρονικό πλαίσιο, οι ήρωες, η περιγραφή της αρχικής κατάστασης και η εμφάνιση του προβλήματος που ανατρέπει την κατάσταση, τα εμπόδια στην επίλυση του προβλήματος, η εσωτερική αντίδραση των ηρώων στα προβλήματα, η εξωτερική δράση των ηρώων για την επίλυση του προβλήματος, τα αποτελέσματα των προσπαθειών, η κορύφωση της δράσης, άλλα απρόσμενα γεγονότα στη λύση του προβλήματος, η αποτίμηση γεγονότων και ηρώων, το επιμύθιο που συσχετίζει τα γεγονότα της ιστορίας με τα δεδομένα του χρόνου και του αναγνώστη.

     Στο διδακτικό πλάνο που επιλέξαμε, ξεκινήσαμε από βιωματικές διηγήσεις των μαθητών όπου εξιστορούν προσωπικά γεγονότα που έζησαν και παραλληλίζονται με το θέμα που ο πίνακας παρουσιάζει. Έτσι έχουν ένα συγκεκριμένο γεγονός να διηγηθούν, κάτι που βίωσαν τα ίδια και έχουν την εποπτεία του. Φέραμε τα παιδιά σε επαφή με αφηγηματικά κείμενα (παραμύθια, διηγήματα, μυθιστορήματα, μύθους, θρύλους απομνημονεύματα) είτε από τα σχολικά βιβλία είτε από άλλες πηγές, όπως τη σχολική βιβλιοθήκη ώστε να κατανοήσουν τον τρόπο εξέλιξης μιας ιστορίας και το ύφος του λόγου. Πριν την παραγωγή του αφηγηματικού λόγου βοηθάμε με τη συζήτηση τους μαθητές ώστε να αναλύσουν και να επεξεργαστούν την πλοκή του θέματος που θέλουν να αναπτύξουν και τους τροφοδοτούμε με ιδέες και προτάσεις ώστε να υπερπηδήσουν πιθανά αδιέξοδα. Παρωθούμε τις ομάδες να εντοπίζουν δομικά, εκφραστικά και λεξιλογικά στοιχεία ώστε η αφήγησή τους να προκαλεί το ενδιαφέρον (αντιμετώπιση της έλλειψης επαρκούς πληροφόρησης που σέβεται την έκφραση του μαθητή και συστήνει την αντικατάσταση των λέξεων που δεν είναι πληροφοριακές, παρέμβαση στον τρόπο σύνδεσης των κύριων προτάσεων περιορίζοντας τις επαναλαμβανόμενες συνδετι-κές λέξεις, αντιμετώπιση της έλλειψης δευτερευουσών προτάσεων με εφαρμογή δραστηριοτήτων για πρόσθεση και ανάπτυξη δευτερευουσών προτάσεων, αποφυγή του σύντομου ή ανύπαρκτου επίλογου με επισήμανση του προβλήματος και καθοδήγηση ώστε να αναπτυχθεί στον επίλογο: α) η έκφραση συναισθημάτων και σκέψεων β) η διατύπωση συμπεράσματος, αποφυγή της παρουσίασης των ηρώων με απλή ονοματική αναφορά αλλά εκκίνηση από το μοντέλο της περιγραφής προ-σώπων με αναφορά σε εξωτερικά χαρακτηριστικά, ιδιότητα, επάγγελμα κ.α.

     Οι παρεμβάσεις μας ακόμα επεκτάθηκαν, όσο αναφορά τη διδακτική μεθοδολογία και στο λεξιλόγιο τόσο των προφορικών όσο και των γραπτών κειμένων. Έτσι ενισχύθηκαν τα παιδιά που χρησιμοποιούν ρήματα δράσης, έκφρασης σκέψεων, δηλώσεων συναισθημάτων, περιγραφικά ουσιαστικά και επίθετα, να μεταχειρίζονται χρονικούς συνδέσμους, χρονικά επιρρήματα καθώς επίσης να χρησιμοποιούν το διάλογο.

     Στα εκφραστικά μέσα επιδιώχθηκε να επικοινωνούν με ύφος λιτό, γλαφυρό και υψηλό, να μεταβάλλουν τη διάθεση σε σοβαρή, ειρωνική, χιουμοριστική κωμική ανάλογα με την περίσταση που επιθυμούν να παρουσιάσουν, να χρησιμοποιούν καλολογικά στοιχεία (επίθετα, μεταφορές, παρομοιώσεις) και μικροπερίοδο ή μακροπερίοδο λόγο ανάλογα με τις ανάγκες, ευθύ ή πλάγιο λόγο, εικόνες φωτογραφικές ή εξιδανικευμένες, λεξιλόγιο καθημερινό ή ασυνήθιστο, σχήματα λόγου (ασύνδετο, πολυσύνδετο, επαναφορά, κλιμακωτό, έλλειψη), προσωποποιήσεις και μοτίβα. Ακόμη να χρησιμοποιούν σωστά τους χρόνους των ρημάτων για να εξυπηρετήσουν τον επιθυμητό σκοπό. Έτσι οι παρελθοντικοί χρόνοι και ειδικά ο αόριστος επιλέχθηκε για να επικεντρωθεί ο αναγνώστης στην αρχή της περιπέτει-ας, ο ενεστώτας για να γίνει ο λόγος πιο παραστατικός και να έρθει το γεγονός πιο κοντά στη χρονική στιγμή της αφήγησης, ο μέλλοντας για γεγονότα που έγιναν έπειτα από άλλα που έχουν ήδη παρουσιαστεί σε παρελθοντικούς χρόνους ή ενεστώτα. 

Υπεύθυνος Δάσκαλος

Κωνσταντινίδης Παναγιώτης